Zitadinanza dopla

Passaport austriach per todesc y ladins de Sudtirol podessa deventé realté
Enteressant, tl prum fuech y flama y sen chiet y for deplù decontra. La entravegnuda é conesciuda; entant per idealism y entant per oportunism politich à l’oposizion todescia y ence na pert dla SVP da for encà reclamé l’autodeterminazion , l’autonomia completa, l stat lede de Südtirol, la patria Austria y e.i.  Sen é gnuda fora la proposta dla zitadinanza dopla per sudtiroleisc todesc y ladins che s’la damana lediamenter y singolarmenter. Danter dutes les ghiranzes someia la zitadinanza dopla una dles plu morjeles lasceda perauter a la opzion dl zitadin. L govern nuef dl’Austria l’à empermetuda y cialarà da la mete endoura, a chi, co, can, a cie condizions é ciamò dut da odei. La Talia é decontra, ma al ne é nia dit che ala ne ciale de ancontenté “ i optanc dl 2000.” Ie adori chesta esprescion, ajache les condizions de encuei é ben defin desvalives, ma l spirit senzier y speculatif di zitadins dopli é l medem. Ei se sent pert dl stat austriach, se sent despartis con tort da do la pruma vera encà, se fej a la fin l cont de valch vantaje coche zitadins de doi stac.
N pue anacronistica someia ben la situazion, ajache chirì plu zitadinanzes y nia chela dla Union europea, che messa gnì dant o do sce l’union enstessa ne vuel nia se desfé ne é nia massa  coerent. Dessegur él zeche d’auter fé pert de na comunité co demé podei se mueve lediamenter con persones y avei demé chi gran vantajes economics ne son ie nia bon da vedei fora da does zitadinanzes.
Chi che rejona de opzion ledia de vigni zitadin ne dij nia la verité, ajache ai ne tegn nia cont dles condizions y dla propaganda che ne manciarà mai. Che na tel operazion é na autra declarazion etnica-politica che despartesc la sozieté é puech ma segur. Todesc zitadins austriacs y/o talians, talians talians, y ladins? ladins sudtiroleisc autriacs y/o talians, ladins trentins, ladins aunejians con cunfins ciamò plu soc de coche ai é bele aldidancuei. Sce l stat y les autonomies provinziales y regionales essa tout su les ghiranzes de unificazion di ladins  ne assanse encuei nia me n problem demanco, ma i podessan ence se paré da la strumentalisazion di ladins che vegnirà dessegur inaò adorés per giustifiché da una na pert la zitadinanza dopla y da l’autra pert per la proibì o la strenje ite. Les entravegnudes dla vera opzion y les ingiustizies dl rejim nazifascist ne é nia ciamò defin descurides y superedes tla coscienza populara y na divijion nueva ne portassa a nia de bon, cis per ladins nia. No la Talia, no l’Austria à te sie sistem statal la zitadinanza dopla da giaté zenza condizions particulares de laour, de familia, de imigrazion legala,.. perchel ratassi che duidoi fajarà na lege aposta per ti dé y lascé ai sudtiroleisc per les rejons storiches de separazion y les atuales de sconanza dles mendranzes  la zitadinanza taliana y autriaca.

 

Carlo Willeit
Al me plej(16)Al ne me plej nia(0)

3747 iadesc liet

Ortiede inant tres

Scrive n comentar a revert de "Zitadinanza dopla"

Scrive n comentar