“Ie ne é mai dit valch de tel”
- Costa: i ponc programatics dla Generela
Cun referimënt ala tuta de posiziun dl comité de redaziun dla plata di ladins tl foliet Alto Adige da en mertesc di 21 de jügn: Ciamò n iade danfora: iö ne à mai dit che i esponënc dla Lista Ladins y chi che crëi tla identité ladina é talebans! Tan de iadesc mëssi pa le sotrissé? Iö n’à nia dit chësc y porchël ne vëighi nia ite ciodì che la polemica pois gnì tizada inant cun n pressupost de valch che ne n’é nia stè. Sce i à tut sö l’inciaria da presidënt dla Generela, spo, ajache i crëii ti valurs dla Generela, che é chi da ciarè cun impëgn dl lingaz ladin y dla cultura ladina.
Ester talebans, fascisc’ o nazisc’ é por sè val’ de stlet, y iö ne ô ester no nazist, no fascist no taleban, chësc podarài bëgn dì. Valch d’ater fóssel sce iö ess dit: ”I ne sun nia n taleban sciöche chëstes o chës porsones, sciöche chësc o chël grup é.” Mo chësc n’ài iö, ciamò n iade, mai dit! Foradechël arati personalmënter che al ne n’é degöna grupa o degun movimënt de talebans tlo da nos. Cô éssi pa porchël fat a fà referimënt a val’ che ne n’é nia?
Sëgn en cunt de ostes domandes sön le program dla Union Generela di Ladins dla Dolomites: sce i m’à metü a desposiziun por mi inciaria, spo ince por ti dè mi pice contribut dl vers de alzé fora l’importanza dl’autonomia dla Generela, de süa funziun rapresentativa di ladins tl ciamp soziocultural cun finalitês sotes. Na funziun, chësta dla rapresentativité sozioculturala, che la Generela mëssa mantegnì, cun n reconoscimënt che vëgn da daite y spo ince da defora, dales istituziuns provinziales, regionales y statales. La Union Generela, y no d’atri organns che n’à nia i presuposc de competënza, mëssa avëi n reconoscimënt de na süa valënza rapresentativa tl ciamp soziocultural. I ùn bele albü plü contac a livel istituzional, danter l’ater cun la FUEN, olache i s’ùn damanè, te na proposta de ressoluziun, che la Generela vëgnes reconesciüda desco organn de coordinamënt y proposta tl cheder dla 482/99. Pro les incuntades istituzionales unse ince dagnora alzé fora le bujëgn de n reconescimënt dla Generela de chësc vers. Le reconescimënt formal dla Generela ô dì le reconescimënt ince di contegnüs, che é tlermënter chi dl liam danter dötes les valades ladines dolomitiches, cuntra n ciampanilism de öna o l’atra valada.
En cunt dl’adoranza dl lingaz él dërt da recordè che la Generela à dagnora sostegnì y che ara sostëgn inant proiec scientifics sön y cun le lingaz ladin y che ara à tignì pro chësc impëgn ince canche d’atri saltâ jö dl ciar por öna o l’atra gauja. Ince la USC à dè so contribut de chësc vers.
Le valur de na cultura ne depënn nia da süa cuantité, mo dala personalité dl singul y dla comunanza, y la personalité dl’arpejun culturala y linguistica di ladins é n toch dl mosaich dla comunanza di popui, n valur por sè, a chël che nos aspirun y chël che nos sostignun.
La presënza dl ladin te scora y université é na precondiziun por le mantegnimënt dl lingaz y dla cultura ladina.
Motivè i jogn pòn ma cun na vijiun positiva dla cossa, cun na sensibilité ti raporc umans, cun n cheder otimistich dl monn, de nosc monn ladin.
Michil Costa, presidënt dla Union Generela di Ladins dla Dolomites
Resposta
Dilan per l sclariment y dl’esposizion programatica.
(0)Al ne me plej nia
(0)3 iadesc liet