N barometer con interpretazions desvalives
Enrescida dl ASTAT - Florian Mussner: la provinzia de Bulsan fej assé per i ladins - Carlo Willeit: chest ne é nia veir - An veid ite la emportanza dl lingaz scrit unifiché
La Ila. En venders, ai 12 de mei 2006, él vegnù organisé da pert dl Consei de Formazion dl Comun de Badia la prejentazion dl Barometer sun la situazion linguistica ladina. Tres l domesdì à condut Lois Castlunger. La relazion dl barometer é gnuda porteda dant da Angela Giungaio dl ASTAT. Tl ann 2004 ova l'ofize dl' ASTAT dla provinzia de Bulsan fat na enrescida sun la jent ladina, sun l'adoranza y la comprenjion dl lingaz ladin.
Tla enrescida àn trat ite cheles 500 porsones de Badia y de Gherdeina con formulars per ladin. Da la enrescida pòn vedei cler che gran pert dla popolazion dla Val Badia se sent dret ladina y coscienta de sie lingaz, depierpul che te Gherdeina en él trueps che adora l todesch sciche prum lingaz, ence te familia, valch che ne vegn feter nia dant tla Val Badia..
I tesć che vegn scric per ladin y vegn liec dai ladins él 75% dla popolazion che capesc dret ben. Pro n test de carater aministratif o ofizial végnel liet dret puech l ladin. L 16% dla popolazion n’é nia bon da tó na dezijion, sce l test de carater publich y aministratif dess gní scrit per ladin. An po vedei fora cler che l lingaz ladin vegn adoré tla forma orala, a ousc. Por cie che reverda la pert scrita él l 30% dla popolazion che l'adora. L rest dla popolazion adora i lingac todesch y talian.
N valgunes domandes dl baromenter (a pl. 212):
A la domanda: Ciun arateise pa vost lingaz dla oma?
él gnù responù enscì:
Te Gherdeina:
Ladin de Gherdeina: 76,6%
Ladin Val Badia: 1,6%
Autri idioms ladins: 0,5%
Todesch: 21,8%
Talian: 4,2
Auter 1,6
Tla Val Badia:
Ladin gherdeina: 2,9%
Ladin dla Val Badia: 84,3%
Autres variantes ladines: 1,8%
Todesch : 6,2%
Talian: 7,6%
Auter: 0,0
L ladin unifiché scrit:
Te Gherdeina é l 49,4% per l'adoranza dl ladin unifiché scrit. Tla Val Badia é ben l 75,2% per l' adoranza dl ladin unifiché
Convivenza anter i grups linguistics
dret bona, da ciafié: 90%,
bendebot scleta, scleta, dret scleta: 10%
I ne sé nia: 5%
Tant végnel pa liet i foliec dai ladins?
La USC di LADINS
Te Gherdeina: 89,6%
Tla Val Badia: 87,1%