Intervista al ombolt de Fodom Gianni Pezzei
scrit ai 21 September 2004 da les 17:48:17 da noeles |
|
Comité di ombolc, nò a la predominanza!
Sci al Spell a livel aministratif. No a la predominanza dla provinzia de Bulsan (o miec de Durnwalder) tl comité interladin.
Chest en curt l pensier de Gianni Pezzei “Baiol”, Ombolt da Fodom, gnù inaò sun l scagn plu aut dl comun de La Plie de Fodom, do catordesc agn. Entratant chest temp fova Pezzei sté assessour provinzial y ciamò sen él referent tla Provinzia de Belun per les mendranzes, ajache degugn ne l à ofizialmenter sostituì.
Cie pensiers, ti onse damané, se fajeise pa concretamenter de chest comité?
Gianni Pezzei: “Al é dessegur emportant che al vegne metù su per tegnì deplù adum les vals ladines y per porté inant projec . Na pert à bele scomencé a laoré adum. Les provinzies de Belun, Trent y Bulsan se á da temp impegné de porté inant projec finanziés dal “fond sozial europeich - FSE” che ne à nia da nen fé demé con la cultura, ma ence y souradut con l turism, l artejanat, i produc locai. L obietif é chel de valorisé les particolarités dl raion ladin a na moda che chi da foradecá les reconesce da olà che ales vegn. Sun chest creii che l comité ae da laoré.”
El ben volù o él vegnú azeté per cieche al é vegnú proponù da Durnwalder?
“Al fova dret de tò en conscidrazion la proposta de Durnwalder. Chest déi pro. Dles trei provinzies, é chela de Bulsan che à la legislazion plu sterscia y che à plu peis, ma al ne messarà nia per chest ester che ela dezide dut tl comité.”
Dess la Generala resté te n piz o vegniràl reconesciú sia esperienza secolara tl tegnì i coliamenc interladins?
“Desche ombolt y ex-assessour provinzial possi dì de avei tres laoré a na moda che la Generela vegne reconesciuda a 360 degrés. Ma ajache ben does vals é tla provinzia de Bulsan, messessa emprumadedut ester chesta ultima a la reconesce. La Generela dess colié inant les cinch valedes y i spere ence che an ruve a na colaborazion sterscia”.
Podaràl l comité influì sun l’unificazion di Ladins?
“Dal pont de veduda cultural ne veidi nia problems. La streda é bele amarsceda. Al basta vedei la colaborazion di museums y di istituc culturai ladins. Dal pont de veduda politich – aministratif él rie da dì. Bulsan à na autonomia speziala, Trent ence y Belun nia daldut. Chilò se tràtel de confins, i problems é gragn. An à ben vedù cie che al é suzedù con la Marmoleda.”
Cie atejament arà pa l comité envers l Spell, en particolar per l ciamp aministratif?
“I creie che vigni val dess mantegnì sie descore, la rejoneda dla oma, coche i gherdeines dij. Tl ciamp aministratif creii depierpul che al sie debujegn de avei n codesc unifiché. Y sun chest sostegni deplen l Spell. Penson a canche an mess damané valch contribut, per ejempl a Bruxelles. Te cie lingaz scrìven pa les domandes? I é osservé che en pert l Spell vegn bele apliché. Per ejempl sun La Usc di Ladins, olàche cerc termins vegn oramai adorés da dutes les cinch valedes.”
Ciugn podarà pa ester i coliamenc concrec anter les provinzies, dlongia a chi feter evidenc dla scola y dla cultura?
“Dessegur l turism. L Dolomiti Superski é l ejempl plu cler de colaborazion economica ladina. I creie che al toche ponté a n turism lié strent a la cultura. Chest vuel di scomencé da l benvegnù dl scior y i fé capì che al é ruvé te na val ladina con i sporje nosc ceifs, l fé sté te n paisc tegnù net, con i pres biei siés. Ence Messner à dit che i adoron n turism imposté sun storia y cultura. Al basta pensé al Ciastel d’Andrac, al Col de Lana y enscì.”
Y co la meteise pa con i finanziamenc ai mass – media ladins?
“Sce i son tla provinzia de Bulsan, podonse dì na roba. Sot a Belun messonse nen dì n'autra, percie che ai ne esist nia.”
Lorenzo Soratroi
|