Gran maioranza per l Rumantsch Grischun te scola
Con chesta dezijion positiva di ensegnanc ti végnel aplané l troi te scola al Rumantsch Grischun da meteman dal 2005 desche l Govern dl Cianton Grijon vuel - Duc a una che al va debujegn per jì con i temps moderns - Articul sourantout da la "Quotidiana"
L'introducziun dil rumantsch grischun en scola frunta sin buna acceptanza tier la magistraglia dalla Surselva. Quei resorta d'ina retscherca fatga dalla Conferenza generala romontscha dalla Surselva tier 240 persunas d'instrucziun. Varga 180 (75%) han rispundiu, aschia ch'il sondadi astga vegnir consideraus per representativs. Alla damonda davart la tenuta persunala enviers il rg ein 21% dils interrogai dil meini che il rg duei remplazzar plaunsiu ils idioms. Buca meins che 47% beneventan il diever dil rg sco lungatg passiv (leger e capir) e 23% ein d'accord d'introducir activamein il rg sch'el concurrenzescha buc ils idioms. Insumma negina simpatia pil rg han 7,8%.
Cherta dl Grijon con i 5 idioms ladins/rumanc: 1) sursilvan, 2) sutsilvan, 3) surmiran, 4) ladin putér/Engiadina Auta, 5) ladin vallàder/Engiadina Bassa/Val Müstair.
Dils 90 scolasts ch'affirman in diever passiv dil rg en scola preferessen 22 d'introducir el ell'emprema classa, 34 ella quarta e 33 pér ella siatavla. Dils 84 magisters ch'ein pil diever activ dil rg vulan 24 quel sco lungatg activ sper il sursilvan e 60 vulan el sco lungatg fundamental d'instrucziun. En cass d'ina introducziun activa vuless ina maioritad far quei gia ell'emprema classa. Ina gronda maioritad ei digl avis ch'ils Romontschs basegnien ina identitad romontscha surregiunala. Mo paucs magisters ein d'accord culla tesa provocativa «sche buca sursilvan, lu pli bugen tudestg che rg» en scola.
Martin Cabalzar
tier= pro, astgar = aussei, buca = nia (negazion), siatavel/siatavla = setim/a