de Werner Pescosta

Sce an ciara zoruch al program che l'Uniun di Ladins à portè inant te chisc mëisc passà y ales pertes dl program che é ciamò tl laûr de gnì realisades, arati de podëi dì che l'ativité portada a fin é stada bindebo ampla y che ara é ince gnüda tuta sö bun dala jënt dla valada. Sciöche ti agn passà él gnü laurè pro deplü proiec, valgügn de chisc é bele gnüs portà ala realisaziun definitiva y d'atri gnarà portà a fin ti agn che vëgn, aladô dles poscibilitês finanziares y dl program d'ativité che gnarà aprovè ann por ann dai mëmbri dl Consëi.

Söl retrat a manciampa: le presidënt dla Uniun Ladins Val Badia  Werner Pescosta

Tratan le 2002 él gnü portè inant y en pert realisé defin chisc punc:

• Tl'ultima ediziun dla Cronica dla Val Badia "Sas dla Crusc" àn ciarè de mioré particolarmënter la cualité dles fotografies, che n'ê ti agn da denant nia dagnora stada otimala. Ince por ci che reverda la pert dles informaziuns y de cronica àn porvè de mioré la cualité valutan deboriada cun i cronisc ci co n'â nia buté tratan l'ann da denant. Porchël él ince gnü metü a jì n'incuntada cun düc i colaboradus, cronisc y personal tecnich por valuté les mudaziuns da fà. Por i cronisc él ince gnü organisé n curs de ortografia y de gramatica ladina tignì dal dr. Giovanni Mischì y dal dr. Tone Gasser. L'ediziun da l'ann passè é gnüda stampada cun passa 350 plates te 1600 copies!
  
• Por l'altonn él l'ann passè gnü publiché y partì fora por le terzo iade l'ajënda de scora por i mituns dles scores elementares. Deplü mëmbri dl Consëi dla Uniun s'à cruzié de abiné adöm de pices stories, jüc y i.i. da inserì tl ajënda deboriada cun i dessëgns fac chësc iade dai mituns dles scores elementares da Corvara y Calfosch. Les poesies che é gnüdes publicades tl'ajënda é dl maéster Giuvani Pescollderungg. L'ajënda é gnüda tuta sö valgamia bun da scolars y maéstri, tan che por l'ann che vëgn saràl i maéstri che portarà inant n proiet te scora por realisé i dessëgns y i jüc che dess rové ite tla proscima ediziun.
  
• Un di punc plü importanc sön le program dla Uniun che é gnüs portà a fin é dessigü le liber: "La roda dl tëmp - morins da paur tla val da Lungiarü" metü adöm da Giovanni Mischì y Mario Clara. Le liber contëgn na documentaziun fotografica y de test sura i morins che é ciamò al dédaincö y chi co é bele jüs en rovina te döta la val danter San Martin y Lungiarü. Laprò vëgnel documentè avisa le funzionamënt di vedli morins che à cina dan da 20 - 30 agn albü na funziun importanta por döta l'economia de nosta valada. Le liber decumentëia ince le stüde che é gnü fat por le ressanamënt di morins sön le rü da Seres che é al dédaincö n'atraziun importanta dantadöt por i turisc.
  
• Al é gnü fat la traduziun dl liber conesciü a liveli internazional "Le lüch di tiers" ("Gli animali della fattoria") de George Orwell. La traduziun fata da Max Castlunger da San Martin cun dessëgns originai fac da n studënt d'êrt da Bologna gnarà stampè tl ann che vëgn.
  
• An à metü man cun la registraziun dles cianties fora dl liber "Nos mituns" che dess portè ala publicaziun de na CD cun cianties por mituns che dess ester n stromënt ütl por imparè plü saurì les cianties contegnüdes tl liber. Le proiet dess gnì portè a fin bele tl ann che vëgn.
  
• Por ci che reverda le sostëgn ai cors à la Uniun contribuì finanziariamënter ala registraziun de deplü composiziuns ciantades dal Cor Kèrygma de Badia.
  
• Ti ultims agn à l'Uniun di Ladins dagnora ince organisé deplü conzerc, sacrai y profanns, mo dal momënt che al é gnü metü sö por chësc fin na uniun aposta che à ciafè l'inom de "Badia Musica", à la Uniun contribuì cun n contribut finanziar al'organisaziun di conzerc.
  
• Les notes de musiga popolara y sacrala abinades adöm bele ti agn da denant y scrites jö da manoscric sön computer ti é gnüdes dades zoruch ciamò n iade ai auturs por n'ultima revijiun denant co gnì partides fora ai cors. Les notes ti gnarà partides fora ai cors dla valada pornanche le laûr de revijiun sarà rové.
  
• D'atres publicaziuns sciöche p.ej. le sföi dal titul "Gran personalitês de n pice monn" che porta n ressumé dla vita di pioníers y personalitês dla Val Badia o le liber sura la geologìa y la flora dla Val Badia é gnüs integrà y portà n tòch plü damprò ala stampa. Ince le liber da quiz dal titul "Conësceste la Val Badia?" é gnü integré cun deplü tesc por che la publicaziun pois dè n cheder plü complet dla valada. Al é gnü scrit jö sön computer n toch deplü di tesc dles mësses di agn A, B y C. Le pröm volum dess bele gnì publiché tl ann che vëgn.
  
• Danter les manifestaziuns organisades dala Uniun di Ladins tratan l'ann passè él le "XI. Festival di Cors de Mituns" metü a jì ai 21 d'aurì a Poza de Fascia olache trëi cors de mituns dla Val Badia à tut pert cun tröp suzès. N'atra manifestaziun é la festa en ocajiun dl "Dé nazional ladin" ai 14 de messè tl Ciastel Tor a San Martin olache al é gnü premié y onorè dötes les personalitês dl monn dla cultura ladina. Tla medéma ocajiun él ince gnü inauguré la mostra "Ladinia Ert" che la Uniun à ince daidé organisé.
  
• Ai 14 de dezëmber 2002 él gnü tignì la sentada generala dla Uniun di Ladins dla Val Badia. Te chësta ocajiun él gnü fat na relaziun dl'ativité portada inant ti ultims agn dala Uniun y splighé en cört i proiec che gnarà realisà te n dagnì plü damprò. Do da trëi agn d'ativité él ince gnü fat les lites dl consëi nü.
  Dal momënt che le liber "La roda dl tëmp - morins da paur tla val da Lungiarü" à rapresentè la coronaziun dl'ativité dla Uniun di ultims agn, é chësc liber gnü presentè te chësta ocajiun. I dui auturs, Giovanni Mischì y Mario Clara à splighé cun parores y diapositives l'importanza de chisc manufac tla storia de nosta valada. N comentar al liber é gnü portè dant dal arch. Claudia Crepaz y dal professur de filosofia dl'université da Desproch Elmar Waibl.

I mëmbri dl Consëi s'á abiné regolarmënter por se partí sö i compits y por portè inant deboriada le program che an s'â tut dant. Complessivamënter pòn dí che les manifestaziuns organisades é gnüdes frecuentades bun y les publicaziuns dades fora tutes sö cun interès.