"Les istituzions publiches á l dovei de respeté les ghiranzes de n lingaz unifiché"
Entourn la discuscion dl Ladin standard (ence clamé valch outa ladin dolomitan) reportonse chilò dessot n comentar dl capo-redadour dla Usc di Ladins Iaco Rigo, publiché tla ultima edizion dla Usc di 7 de jugn 2003, ence per i vijitadours de nost sit che ne á poester nia la Usc o ruva permò plu tert permez.
Iaco Rigo: "Al é demé dret y bon che l lingaz ladin, vedú tant debl y puere de formes de esprescion da cotanc - ence da ladins enstesc - é sté bon da se svilupé ence do la Seconda Vera. I ladins á dé l vare deberieda con i lingac plu stersc dl mond, i ladins ne é nia stés chiec. N lingaz á da mudé, al mess mudé davia che la jent muda y samben l comportament de chesta. L statuts-quo o n "purism-scolastich" per n lingaz volessa dí l mete te n museum, ne l aziché nia plu.
Sen é i ladins dant a n gran vare storich-cultural: chel dla adoranza tla vita da vigni di dl ladin unifiché, da deplú (desche ence da nost foliet) végnel bele adoré. Al ne vegn nia dé n vare damat, al ne é nia n flash, o n projet sforzé su. Sce al é vegnú crié y laoré fora tl ultim diejen la koiné ladina, spo ne él nia sté per na idea idealistica o assurda de valch scienzé ladin. L lingaz ladin é vegnú laoré fora tl dret temp, ence davia che l temp se l damana.
I tentatifs da crié n ladin unifiché per i ladins dles Dolomites, bele dant les does gran veres dl mond, ne é nience steda na idea de valch cervel genial y puech pratich, ma frut de na vijion ogetiva y sana sun la vita di ladins y sun sie davegní. Demé che con la pruma vera y l destin politich - y de conseguenza sozio-cultural dles despartizions - é l florí de n svilup intensif dl ladin, con la omogenisazion dl teritore y di idioms, tomeda adum. Aldidancuei, y nos podon l confermé di per di, él ora da adoré l ladin dolomitan te dutes les relazions che se l damana. Chilò veiden ence che al é fac y situazions che se l damana y che al ne vegn nia demé sforzé su.
L temp se damana l ladin unifiché y la jent ladina ence. Chest vuel dí che les istituzions publiches á l dovei de respeté les ghiranzes di nuzadours de si servisc. Y che se damana aldidancuei l ladin dolomitan (o ladin standard) ne él nia demé trei inteletuai o somiadours de na Panladinia. Y spo a la fin dess istituzions savei che con adoré demé una na varianta ladina - la plu unitara -sparágnen temp de laour, personal y moneides. Y sce al vegn dit che l ladin unifiché ne va nia da capí, spo é chest n comentar con na analisa puech credibla".