benvegnus Noeles.net - Informazion ladina
Noeles.net
    Vos ne seis nia loghé ite.   [ Loghé ite ]    

Truep entusiasm per mete su na compagnia de scizeri
scrit ai 16 October 2006 da les 18:24:37 da noeles

Fodom

 

Fodom ciala ca pert con i "Schützen"

I reladours recorda la storia dla compagnia - Tost l statut

"N certl s'ŕ sclut y n prum vare é vegnů dé per fé tourné Fodom sot al Tirol." Chestes les prumes paroles de comentar di reladours entervegnus a la seira de informazion metuda a jě dal grup de laour per la refondazion dla compagnia di scizeri ta Fodom, do che l'assemblea ŕ dezidů de sotescrive delongo (=atira) l at de recostituzion dla "Schützenkompanie Fodom - Buchenstein".

Fodom: vueia de storia y de mondures.

COMENTAR
Na nueva valgamia enteressanta: ence Fodom ŕ endň sia compagnia de Schützen. Sce sia refondazion é n motif per mantegně usanzes y tradizions y de se desferenzié tres deplů dai neo-ladins dla provinzia de Belun, spo éla da vedei con plajei, ma nia tl caje che an vuele se lié a valga maniera a n neo-nazionalism todesch che sfogateia su te Sudtirol. N valgugn reladours ŕ orienté te chesta direzion.  Les compagnies de scizeri te Südtirol é dret politisedes y animedes da truep nazionalism-patriotism todesch che va aboc y aluesc enfin a simpaties de man dreta estrema. Te chest cheder él gonot rie da encadré les compagnies ladines.  I scizeri todesc tegn alaut sie lingaz y sies tradizions, cie che an ne pň nia dagnora dě di scizeri tles valedes ladines. Te chest vers ŕi clermenter n raport desturbé, sce an ti ciala a sies plates internet. De ladin afůstien ben dret puech, truep todesch y nience la bandiera. An se arconcia ite sot a la bandiera de Tirol y al lingaz todesch. (La redazion)

 

 • Liams

 Spidic de storia fodoma: l Ciastel d'Andrac

             



      Al dova ester n'enconteda per informé y formé la popolazion sun la storia, les tradizions y i fins di scizeri da Fodom. Ma l entusiasm porté dant tles relazions da n valgugn esponenc de compagnies de scizeri da puech refondedes tl Trentin, tl Adesc Aut y a Cortina, ŕ muet i sostegnidours dla scomenciadiva a pié via atira con l prum vare. Te n meis la firma dl statut (scrit ju ence per fodom ), la nomina di sourastanc y la conferma di aderenc (endut bele plu de vint). La scomenciadiva arŕ l sostegn dles aministrazions de comun de Fodom y de Col (desche confermé pro la senteda dal capocomun Gianni Pezzei y da la assessoura Sandra Agostini ) y da l'Union di Ladins da Fodom. La conferenza é vegnuda daurida dal prof. Ivan Lezuo che ŕ fat n curt ressumé dla storia de Fodom, dai prums sentadins mesolitics enfin a la fin dla Pruma Vera. "De fodoms pro i scizeri ŕn fusties enfin da la fondazion dl corp", ŕl dit,  "ence sce la pruma compagnia de scizeri é vegnuda metuda en pe dl 1848. Per chest pňn descore de 500 agn de tradizion." A tré su l entusiasm anter l grup de laour y i enteressés entervegnus a la senteda él dessegur sté les testimonianzes di reladours, desche chela de Paolo Dal Pra da Folgaria/Vielgereuth tl Trentin che dant a cater agn ŕ metů endň en pe la compagnia de scizeri. "Al ne é nia sté saurě", ŕl conté, "ajache la jent ne conesciova nia la storia y al eva truepa unfataria, ence da pert dl'aministrazion de comun. Encuei depierpul sonse benvedus tla comunité." Günther Obwegs de Mareo ŕ recordé che la storia é desche na roda y cie che n iade é vegnů despartě tres la forza, tournarŕ n dě adum."  Al ŕ rejoné di fins y di ideai: Die, patria ( l Tirol ) y familia che animeia les ativités di scizeri. La defendura dl lingaz, l'unité dles popolazions tiroleises, chela ladina emprumadedut. Conzec strenc te na anedota: "Dant n valgugn agn me ova conté mie pere sun la piza de Col de Lana che Fodom fova zacan sot al Tirol y che al fova segur che n dě tournarŕl laprň. La recostituzion di scizeri desmostra che mie pere ova rejon." Conzec che é vegnus touc su da Efrem Oberlechner da Ehrenburg che é ruvé a descore dl'aspirazion "a na unité nueva dl Tirol zenza  l'Italia."
      La senteda se ŕ saré ju con l intervent dl capitan dla compagnia di scizeri de Anpezo/Hayden, Ugo Costantini "Ghea" y la firma da pert di sostegnidours dl at de recostituzion de chela che ciaparŕ l inom storich de "Schützenkompanie Fodom - Buchenstein".

Lorenzo Soratroi

 Südtirol: Karte mit historisch gewachsenen Namen
 Scizeri de Sudtirol: ai semena toponims todesc dlonch
 La cherta di toponims storics vedus dai todesc
 L nazionalism todesch estrem di scizeri: nia tan dadie pro na manifestazion a Bulsan
 I scizeri ortia a Viena na petizion: i ombolc ladins fej i fanc

 

Dal ciantorin dla storia:

 Referendum a souramont per gní permez a la provinzia de Bulsan
 Ladins dles Dolomites o Ladins de Persenon/Tirol
 Ladinia brixino-tiroleisa: n valgugn sclarimenc
 La Rocia: Ladinia brixino-tiroleisa
 Prospetives per n referendum a souramont per vegně con Bulsan
 Mendranzes: la Austria ne respeteia nia sia costituzion
 II. Vera Mondiala - 60 agn da la liberazion
 Diozeja de Bulsan-Persenon: degun interes per tegní unis i Ladins
 

Fodom

 Fodom: no te desmentié de tia storia
 Ciamň sun la storia fodoma: i libri de Luciana Palla ne ŕ nia joé
 La storia de Fodom: Kaiserjäger enier, Alpins encuei
 

Catarina Lanz

 La Plie da Fodom: recordanza a Catarina Lanz ai 31 de messel 2004
 N pice cheder storich sun i avenimenc a Spinges
 La Muta da Spinges: 150 agn da sia mort, fac die asconus via
 Museum Ladin Ciastel de Tor: lerch dedicheda a la eroina ladina

 

André Hofer

 Recordanzes a André Hofer
 Andreas Hofer, simbol dla vedla unité interladina
 André Hofer enlaouta y encuei?

 

Les mendranzes sot a l'Austria, dret n burt ejempl:

 Ciarencia - slovens: na situazion nia da creie
 Mendranzes: la Austria ne respeteia nia sia costituzion

 

 

Les compagnies de scizeri te Südtirol é dret politisedes y animedes da truep nazionalism-patriotism todesch. Te chest cheder él sovenz rie da encadré les compagnies ladines.  I scizeri todesc tegn alaut sie lingaz y sies tradizions, cie che an ne pň nia dagnora dě di scizeri tles valedes ladines de Gherdeina y de Badia che se arconcia ite. Te chest vers ŕi clermenter n raport desturbé, sce an ti ciala a sies plates internet.

 
Liams emparentés
· Deplú sun l tema Fodom
· Chier te noeles


L articul plu liet te chest tema Fodom:
Truep entusiasm per mete su na compagnia de scizeri


Valutazion dl articul
Cumpeida mesana de oujes: 3.06
Oujes: 16


Preibel toledeves dlaorela de valuté chest articul:

ezelent
dret bon
bon
normal
sclet



Empostazions

 Plata da stampé  Plata da stampé

 Ti ortié chest articul a n/a amich/a  Ti ortié chest articul a n/a amich/a


Per l contegnú di comentars é l autour dl medem responsabel

Comentars anonims n'é nia ametus, preibel registredeves denant

Re: Truep entusiasm per mete su na compagnia de scizeri (ponc: 1)
da Jepele ai 18 October 2006 da les 07:16:25
(Infos sun l utilisadour | Ti mané n messaje privat)
Dut bon y dret. N iade ova i scizeri na funzion militara, chela de defene i confins dai invasours. Encuei se tňlei ŕ dě che ai defen y tegn alaut l lingaz, les usanzes y les tradizions. Dessegur sarŕl per trueps enteressant y per trueps bel al uedl de vedei les uniformes y les desfiledes.
An sŕ che i scizeri de Sudtirol se mesceida tla politica y sauta dagnora su canche al vegn violé valch che ei rata mel per si interesc y politicamenter ései en pert liés a la Union fuer Sudtirol: scola, toponomastica, transiament soura i joufs .... Ie veide chilň n problem de posizionament di scizeri ladins, che se tira soura nia demč la bandiera tiroleise, ma ence problematiches che ne é nia sies (p.ej. petizion a l'Austria y e.i.i.).



Re: Truep entusiasm per mete su na compagnia de scizeri (ponc: 1)
da Jandaniel ai 18 October 2006 da les 18:50:17
(Infos sun l utilisadour | Ti mané n messaje privat)
Defat, bele l inom che an vuel sé dé program "Schützenkompanie Fodom/Buchenstein", desche "Schützen Enneberg", "Schützenkompanie St. Ulrich", Schützenkompanie Ladins de Fascia .... l medem vel per les compagnies tl Trentin (Schützen Primör, Schützen Vielgereuth), n inom todesch per se sentí azetés dai todesc y l´auter vegn do ...



Re: Truep entusiasm per mete su na compagnia de scizeri (ponc: 1)
da Janpire ai 18 October 2006 da les 19:29:24
(Infos sun l utilisadour | Ti mané n messaje privat)
Un di reladours é stés Günther Obwegs che ne é, dlongia ester "Schütze", nia manco che l obman dla "Union für Südtirol", raion de Bornech, na sort de brac politich di "Schützen" che se damana da sia fondazion la anescion a l'Austria, la independenza y e.i. I medems che stern fora per les valedes ladines toponims todesc. Ai ŕ scrit gran sun sia bandiera tiroleisa "ERHALTUNG DES DEUTSCHTUMS", dles azions "SÜDTIROL SEIT 750 JAHRE DEUTSCH". Al é rie se imaginé che ai ŕ valch dessourora per i "Krautwalsche" .... anzi an ti é na spina ti uedli, ajache i ladins é testemonesc che chest raion ne é mai sté daldut todesch.



Re: Truep entusiasm per mete su na compagnia de scizeri (ponc: 1)
da corn ai 18 October 2006 da les 21:20:01
(Infos sun l utilisadour | Ti mané n messaje privat)
chi co scrě de te cosses n' č nia manco fanatichs... scoé dan söa porta... ches porsones co se tlama ladines y roda con de te senns y invidies n' č nianca en püch mius, gonot desche ara öga... plü ienn veighi chi co s'anfida da mostré söa bandira y sá ci che ai ô



Re: Truep entusiasm per mete su na compagnia de scizeri (ponc: 1)
da giatfosch ai 19 October 2006 da les 09:16:05
(Infos sun l utilisadour | Ti mané n messaje privat)
can che ai n'á plü degün argumenc tiri fora la calunia, insciö ési i dre' fanatics
(chi che sostegn le nazionalism todesch te nostes valades)


News ©
 
  www.noeles.net



Impressum: Plata on-line publicheda da l'Union Scritours Ladins Agacins - Redazion: Bulsan noeles.info@gmail.com


Implatazion: 0.386 seconc