Pregiudizes primitifs
Pro i todesc ròdel tres ciamò n vedl pregiudize, chel che i gherdeines y plu en general i ladins sie fora sun i scioldi
La Zett n’é nia n foliet de aut livel, al contrar. Ma tant bas che zachei pò se plazé méssen constaté con l’ultima edizion, chela da enier, olache al vegn mostré n vedl pregiudize de livel da ostaria y ciamò piec. Chel di gherdeines y di scioldi. I gherdeines é fora sun i scioldi – chest n pregiudize che roda dassen anter la populazion todescia de Sudtirol che se damana con gran paroles che i talians n’ae degugn pregiudizes sun i todesc, ma che coltiveia dassen si pregiudizes contra d’autri.
La ZETT, foliet dla domenia todesch de Sudtirol, atacheia tres endò negativamenter i ladins.
Ben, sun la Zett da enier é l pice grup de politics SVP, anter chisc ence Florian Mussner che dij presciapuech enscí: “Nos gherdeines savon pa ben olà tó ca i scioldi”. L pregiudize vegn metù al zenter de na cossa che vegn rateda da la redazion poester “satira”, ma che é primitivism che arenta tl razism. Al é n edemanal todesch che á tres endò fotografies de politics con dialogs inventés che vegn metus permez. Untergeschoben, enscì l titul dla satira, che á n bon livel. Ma la medema “satira” dl foliet edemanal “Zett” sclopeta ben dlongia via dassen; ala confermeia ence tant sot che l pregiudize che i ladins y i gherdeines en particolar sie duc rics y fora sun i scioldi à sies raijes pro nosc vejins. N foliet endere ne dess nia tizé te chisc pregiudizes che arjonj ence n livel de razism.
Empò vegn chest pregiudize tres endò trat ca da jornalisc’ todesc. Enscí dant da valch meisc n foliet che dijova, do les lites parlamentares: ai ladins ti en él unfat che l tacuin é de man dreta o de man ciancia. Chesta n’alujion puech eleganta al fat che Corvara y Selva ova abú na procentuala dorata auta de litadours de Forza Italia. Ma de cie vàla pa pro trueps che lita SVP – sce nia dl tacuin, dles truepes sovenzions che ti regor permez, nia per ultim ai imprenditours todesc. Ma an sá pu, fora sun i scioldi é pu demé i ladins – almanco a d’audí les rudlades de ostaria de nosc vejins todesc – rudlades che giata lerch ence ti foliec. Per l jornalism te Sudtirol endò na prova de mancianza de coscienza zivila. (mt)
L despet envers i ladins giata ti media todesc dagnora na plataforma, ai và ti cenc. Ai ne vegn nia dagnora rebatus o critichés.


1 iadesc liet