Willeit: “I ladins à na majera creta tla maioranza che te sé enstesc” – Al manciova les emozions
L ejempl dla Union Autonomista Ladina (UAL) desmostra che ala podessa ence jì autramenter – I ombolc à festejé con la Svp a Bulsan
(i.o.) L resultat dles lites provinziales 2003 pò vegnì splighé te n grum de manieres y an pò giaté n grum de gaujes per l resultat final dla Lista LADINS che à giaté za. 4.200 oujes, bon 1.800 demanco che da les lites provinziales dl 1993, la unica vela con chela che an pò la confronté, davia che dl 1998 òvela messù jì adum con la DPS per superé l scialier lital. Vignun à sies spligazions do pro. Chesta outa manciòvel dantaldut l efet dla novité (enlaouta fòvel sun lista ence Maria Canins), al manciova les emozions y al fova n puech de melsegurté sun chi che conduj la lista, Mischì y/o Willeit y la gran concorenza da pert dl assessour cherdé, Mussner, che à abù ben 2 agn per se profilé y n tacuin penc da empermete de vigni sort de finanziamenc per plié les resistenzes. Dal moment che LADINS y Svp ladina é doi monds desvalifs da la impostazion encà, l prum orienté a l’autoraprejentanza, a l’autoorganisazion politica, l auter depierpul lié ite tl cheder dla Svp todescia, fova chesta na proa de forza sun la esistenza o manco.
perzentuales % | assolut | Oujes endut | ||||||
Paisc | SVP | Ladins | Verc | SVP | Ladins | Verc | Autri | |
Badia | 60,7 | 33,4 | 1,9 | 1.241 | 684 | 38 | 83 | 2.046 |
Corvara | 59,2 | 32,2 | 2,7 | 497 | 270 | 23 | 49 | 839 |
La Val | 74,3 | 21,3 | 2,1 | 614 | 176 | 17 | 19 | 826 |
Mareo | 67,4 | 22,6 | 2,5 | 1.211 | 406 | 45 | 134 | 1.796 |
San Martin | 62,9 | 32,3 | 1,2 | 681 | 349 | 13 | 39 | 1.082 |
Val Badia | 4244 | 1885 | 136 | 324 | 6.589 | |||
| 64,41% | 28,61% | 2,06% | 4,92% | 100% | |||
Selva | 71,1 | 19,2 | 4,4 | 1.171 | 316 | 72 | 87 | 1.646 |
St. Cristina | 72,9 | 17,6 | 4,6 | 810 | 195 | 46 | 60 | 1.111 |
Urtijei | 59,3 | 18,9 | 10,7 | 1.723 | 551 | 311 | 323 | 2.908 |
Gherdeina | 3.704 | 1.062 | 429 | 470 | 5.665 | |||
65,38% | 18,75% | 7,57% | 8,30% | 100% | ||||
Badia+Gherdeina | 7.948 | 2.947 | 565 | 794 | 12.254 | |||
64,86% | 24,05% | 4,61% | 6,48% | 100% |
An à fosc sotsciazé la importanza dla formazion dla lista. De plu persones de peis che fossa stedes desponudes se à retrat, per gauja che ales ne volova nia se espone. Desche l candidat Clara Leopold scriv ence te sia prejentazion: “dant ne podovi nia candidé, davia che i messovi avei poura de ne giaté nia plu enciaries…”. Ma dut chest ne spliga nia l resultat. Carlo Willeit à dit tla televijion: “I ladins à plu creta tla maioranza, ti todesc, tla Svp todescia, che te sè enstesc”, chest toca bonamenter miec la situazion dles cosses. L ejempl dla UAL te Fascia che à arjont l 52% dles oujes y che met l raprejentant dij che ala podessa jì ence autramenter sot d’autres zircostanzes, ma cheles ne n’onse nia tla provinzia da Bulsan (n certl lital). Te anter i 35 candidac ladins él ilò vegnù cernù Luigi Fontanta. Gran contenteza dl resultat samben tla Svp ladina. I ombolc di comuns ladins é vegnus a festejé tla zentrala a Bulsan la deventa dla Svp y la desfata dla lista LADINS.
L resultat mostra ence su de gran desvalivanzes da comun a comun, la lista LADINS à dutaorela arjont ciamò spizes dl 33,40% tl’Alta Badia (denant damprò dal 50%) che se reduj dassen te Gherdeina enfin al 17,60% (St. Cristina) y ai ours (Mareo) y dantaldut a La Val con le 74,30% Svp. Al é fosc vegnù arjont l “nojel dur” di litadours dla Lista LADINS, fosc endò n pont per pié via danuef, do la rata ti manciòvel demé cheles 350 oujes per arjonje n mandat de rest. Na cossa pèr endere segura: dut sarà cotant plu rie, la motivazion é ria da descedé do n faliment y al vegnirà ertsoura da se mueve ciamò n iade con sbunf. L fil de seida pò saurì se rumpe. An ne sà nience co che ala va inant con la lege litala, sce la Sentenza dla Court Costituzionala che scriv dant l sistem proporzional per la provinzia da Bulsan vegnirà tegnì inant en pè. Segur él che la Svp vuel bate tres na lege litala nueva con n lintrin lital. “Temps scurs y durs” dij n esponent dla lista LADINS.


2 iadesc liet