N comentar: enconteda de Mussner y Perathoner con Gahr dla Austria




La protezion di ladins, nia da l’Austria, ma da la Court Costituzionala Taliana


PARADOSSALMENTER É LA SENTENZA NR. 356/98 DLA COURT COSTITUZIONALA L PRUM ARTEGN GIURIDICH CHE FEJ REFERIMENT AL TRATAT DE PARIS EN CONT DI LADINS



La gran creta te Durnwalder da pert de Mussner met man da gracé. Al ti é ju bendebot de travers l sostegn per l referendum che Durnwalder ti à bele asseguré a chi da souramont, canche an sà che Mussner é daldut contrar, aladò dla vedla “Regola de Gherdeina” (SVP) che ne vuel nia i avei, ajache ai ti tofa massa da “talian” y ei miena de avei n bon tof da “tiroler”.

La Court Costituzionala, estrat da la sentenza n. 356/98: Lo statuto speciale, nel suo complesso, ha difatti delineato un sistema di particolari garanzie a tutela delle minoranze linguistiche, per salvaguardarne la identità e garantirne la rappresentanza nelle istituzioni regionali e locali, in rispondenza alle particolarità storiche e sociali della Regione, agli obblighi internazionali assunti dallo Stato ed agli interessi nazionali ….













Sentenza dla Court Costituzionala n. 356/98
La Corte Costituzionale dichiara l’illegittimità costituzionale della legge della Regione autonoma Trentino-Alto Adige 15 maggio 1998, n. 5 (Modifica della legge regionale 8 agosto 1983, n. 7, concernente l’elezione del Consiglio regionale). Liam al sit dla Court Costituzionala: sent. 356/98

 
Contrat Degasperi-Gruber dl 1946 – Scialdi entorta la touta posizion de Mussner, dut sun la lingia de Degasperi per cie che reverda la chestion ladina
L referendum pò desdruje la utopia ladina
ma al pò ence ti dé na sburla forta a na comunanza nueva che nos conescion con l inom de Ladinia
L giurist SVP, Karl Zeller: solidars con i ladins da souramont – La Svp todescia sostegn deplen l referendum ta souramont


Referendum teritorial: encuei plu saurì y plu realistich
Tres la revijion dla costituzion n. 3/01 y tres la sentenza dla Court Costituzionala n. 334/04 é la prozedura de mudazion vegnuda saurideda y aplaneda
Cie él pa suzedù? Al é ruvé a Bulsan i dis passés l president dla sotcomiscion per Sudtirol dl parlament d’Austria, l parlamentar nazional Hermann Gahr.  Mussner à atira brancé ite l’ocajion per jí a ti damané sce ala é ben segura la sconanza dl ladins de Sudtirol da pert dl govern de Viena. Mussner se à tout pera a la enconteda l inteletual y responsabel nia demé dla politica dla Svp ladina ma ence per na pert de chela todescia, l avv. Christoph Perathoner che abiteia te Gherdeina, ma che se mesceida dantaldut tla politica dla Svp todescia tla bacheta de Bulsan. Gahr ti à samben asseguré “che la funzion de sconanza che l’Austria à ti confronc de Sudtirol tol samben ence ite i ladins. Net degun dube che la Republica d’Austria i ae tres tout in conscidrazion, deberieda con i todesc”.  Do les assegurazions  de Gahr à Perathoner sotligné che, sceben che i ladins ne vegne nia nominés expressis verbis tl Tratat de Paris (acordanza italo-austriaca conesciuda ence sot al inom de Degasperi-Gruber dl 1946), n’él degun dube a livel de giurisdizion internazionala, che i ladins desche i todesc de Sudtirol tome sot a la garanzia de protezion internazionala.”  L parados é che la pruma sentenza giuridica che fej espressamenter referiment al Tratat de Paris dl 1946 en cont di ladins é belavisa na sentenza dla Court Costituzionala Taliana, la n. 356/98, che à rosedé la lege litala dla provinzia de Bulsan, chela SVP dl 1998 con chela che ala volova introduje n lim lital (estrat da la sentenza: nel merito il ricorso è fondato. L’art. 25 dello statuto speciale per il Trentino-Alto Adige dispone l’adozione del sistema proporzionale per la elezione del Consiglio regionale, nel generale contesto del riconoscimento di specifici gruppi linguistici, che concorrono tutti, con le caratteristiche etniche e culturali di ciascuno, a caratterizzare la intera comunità regionale, anche nelle articolazioni provinciali. Lo statuto speciale, nel suo complesso, ha difatti delineato un sistema di particolari garanzie a tutela delle minoranze linguistiche, per salvaguardarne la identità e garantirne la rappresentanza nelle istituzioni regionali e locali, in rispondenza alle particolarità storiche e sociali della Regione, agli obblighi internazionali assunti dallo Stato ed agli interessi nazionali ….).  La plu auta istanza de giurisdizion dl stat à anulé chesta lege litala dla provinzia de Bulsan per stravardé i ladins.  A recore enlaouta a la Court Costituzionala fòvel sté l MPL (Ladins). De chesta sentenza ne afùstien samben net nia tla relazion de Christoph Perathoner tl liber “Die Ladiner: eine Minderheit in der Minderheit”. Demé tla relazion de Roland Riz él na curta frasa, ma nience el ne va ite tl contegnù.

A cie moda à pa Mussner volù enconté Gahr? Bonamenter da la tema che sce chi da souramont essa da vegnì pro Sudtirol, podessa l’Austria desdì “la sconanza per i ladins”. N envit a Gahr de ti tré tles oredles a Durnwalder a na moda che al ne feje mine la matada de daidé chi da souramont. Ala ti mueia a Mussner che i ladins fora de Sudtirol ne giaude nia la medema sconanza, ajache l”Abkommen” ne i tol nia ite. Ciun “Abkommen” (acord) pa? L Tratat de Paris Degasperi – Gruber? Chel ne tol pa nience ite i ladins de Sudtirol. L prum statut de autonomia dl 1948? An ne i à nia volù, ence sce tl 1946 fòvel sté la gran manifestazion sun l jouf dl Sela y autres ence tl 1948. L medem él ence suzedù pro l secont statut de autonomia dl 1972, olàche an à coioné i fascians. Mussner à envié Gahr de tegní davert y a aprofondí l dialogh tles valedes ladines de Sudtirol. Samben demé tles valedes de Sudtirol, al ne dess nia se ficé ite te chi da souramont. Gahr pèr na persona daverta, ma al ne à nia podù rejoné con les dretes persones, con i ladins che crei tla unité de duc i ladins.  Pro si interlocutours Mussner y Perathoner fàlela de chest vers dassen, desche la posizion de Mussner contra l referendum da souramont desmostra. (ji).

Al me plej(0)Al ne me plej nia(0)

1 iadesc liet

Ortiede inant tres