Jent Ladina Dolomites: nosc obietifs




Ladins unis tla region Trentin-Sudtirol


Les rejons dla popolazion ladina mess sté soura les ideologies y les stritaries de partì



Nost temp encuei é caraterisé da la “globalisazion”, olàche dut l mond cresc adum, i confins se desfanta y les relazions soziales y economiches vegn tres plu strentes. Per nos pò ester chesta cossa dret positiva sun l ciamp sozial y economich, ma con n tel svilup végnel metù al pericul nost lingaz, nosta cultura y nostes tradizions, cis sce al vegn conscidré che te Südtirol vìvel oramai plu jent da foradecà (extracomunitars) che ladins. Chesta jent se ghira tres plu lerch y guires (derc) tla sozieté che é enscì sforzeda da se confronté con la realté nueva. Foto: i scizeri da Fodom.



Te chesta situazion pò i ladins dles Dolomites demé souravive, sce al ti vegn dé la poscibelté da ruvé adum sot a una na aministrazion, desche la Region Trentin-Südtirol che à na legislazion endertura y garantida internazionalmenter per asseguré l souravive de sies mendranzes.
Da can che i ladins é vegnus despartis dai fascisc’ à ei tres prové da ruvé endò adum dedite dai confins dal vedl Tirol, olàche ei se à dagnora sentù da ciasa. A chestes bries ti él vegnù dagnora metù bastons anter les rodes, ciodì che an volova endeblì y assimilé la mendranza ladina.
Per i ladins de Gherdeina, Fascia y Badia él dessegur vegnù fat truep, cie che an ne pò nia dì per Ampezans y Fodoms che à ciamò aldidancuei de gran dificoltés da podei adoré l lingaz dla oma te scola, te gliejia y tla aministrazion publica. Te chestes valedes é l lingaz y la cultura ladina te n gran pericul, sce al ne vegn nia tost fat cosses plu concretes.
Tres l referendum di 28. y 29.10.07 á Ampezans y Fodoms desmostré ciamò n iade con gran maioranza la volonté da podei finalmenter ruvé adum con i autri ladins de Südtirol. Chesta volonté messarà vegnì respeteda, ence ciodì che ela é preveduda da la costituzion dl stat talian.
Jent Ladina Dolomites é n moviment nasciù te chest contest de renasciment dla identité y sentiment de unité tl respet de nostes raijes storiches y culturales. Te chest moviment à lerch persones con pensiers politics desvalifs, ciodì che nos son dla minunga che i enteresc dla popolazion ladina mess sté soura les ideologies y les stritaries de partì.
Nost travert é chel de mantegnì, valorisé y de garantí l souravive de nosta mendranza dal pont de veduda linguistich, cultural, sozial y economich. Nos ne son contra degugn ma i colaboron con dutes cheles forzes, a cheles che al ti stà a cuer l davegnì de duc i ladins dles Dolomites.
Per les lites dl consei provinzial é nost travert da mete n secont ladin a Bulsan, per podei ti dé de vigni vers plu forza a nosta mendranza che é al moment dassen sotraprejenteda en relazion a la popolazion y ence al livel aut dla economia de nostes valedes.
Al sarà nosta bria da splighé nost program, nosc obietifs y nosta volonté da renforzé politicamenter la jent de nostes valedes per podei ciafé ence l sostegn y la creta da pert dla popolazion.
Dutes les informazions ciafeise ence sun nost sit internet www.jentladina.org.
dr. Marco Pizzinini

Al me plej(0)Al ne me plej nia(0)

4 iadesc liet

Ortiede inant tres