Devers les lites provinziales 2003

 


Propaganda litala fora de mesura


An drumbla, sbroca y sbuera – I adoron raprejentanc che se damana na dreta autonomia ence per i ladins


de Lois Trebo

(if) Vignun conesc che al é les lites dant porta. Desche na locomotiva se fej inant la propaganda di partis. Sce al é veira che demé la SVP soula darà fora plu de n miliard de vedles lires per la propaganda, vuelel dì che al nen é bel assé. Te vigni cianton se spraiza i candidac sun i toflons de chi pareis, reclams a colours sun papier lujent te feter vigni foliet. Cialede a les muses puzenedes y sfarinedes ite sun i placac sproporzionés: an mess pu cialé fora da joegn, biei sagns y dantdaldut stersc. Chi vuel pa n raprejentant melnudrì y da puech? L litadour vuel se identifiché con sie raprejentant y perchel déssel cialé fora ben, gaiert y al dess fé imprescion. An proclama che an vuel resté stersc y vegnì ciamò plu stersc, samben per fracogné duc i autri te n piz che ai teje endò per 5 agn. Vigni partì vuel se prejenté enscì, demè che ala ne ti gareta nia a trueps. An proa da compré oujes con scincundes da puech – na picera marena, na ciastagneda, an partesc fora prosc/pontapiec y retrac di candidac; sce al vegnissa pu dé fora tornadures de fè smauz, moles de ciajuel y de tel meses mesanes de ciociul, dailò sce nen fòssel pa trueps che tomassa tla jopa y se lasciassa compré. Ma de chisc n’él pa ben dagnora stés; al n’é nia da creie, tant de jent che ne s’interesseia daldut nia dla politica y se lascia compré da les empromiscions. Sen à duc de biei programs, ma ai dij demé cosses generales.

Truep demassa partis, candidac, scioldi: ben plu de 300 candidac se bat per i 35 posc’ tl Consei Provinzial, na diejina de partis fej gara y a la fin nen ruvaràl endò ite na mesa deseina con n raprejentant soul. Ma i scuton demé, tal Trentin él 19 partis y plu de 700 candidac per i 35 scagns tal consei, na ferleda mata y na desmazeda de scioldi, la gran pert per nia. Ma la jent vuel enscì, ala podessa pu se mete adum te de manco partis, ma baudi i cefs é massa durs per se vegnì. Programs à ence duc de biei gragn, ai nes empermet feter l paravisc sun chest mond, ai volessa fé dut l miour per nos. Empò ne saràl cotanc – enscì éla ence steda te Tirol ai 28 de setember – che ne jirà nia a lité. Ai dij – ai fej pu empò cie che ai vuel y che comana nen él demé un, i autri ne dij nia!  Ma vignun de nos pò sen se chirì fora sie partì. L program onse pu sot i uedli, ma se l studié ju messessa vignun denant che brontolé, spo se fajéssel plu a scusa da lité. Emportant él jì a lité con convinzion per l partì cernù fora, chel che à sun l program la majera sconanza de sia popolazion, chel che ne la met nia sot ciapel ite, ma la auza fora a per di autri. I ladins mess cialé de se enstesc, i talians y i todesc fej dantdaldut si interesc, chest onse ben vedù enchin a les mioles. Sci sci, dant les lites streflei adalerch chi che an ne à per 5 agn mai vedù; ai volessa mefun empò endò ruvé a Bulsan, él pu n bon plomac sotrat con grosc, unfat sce an dà n bot o sce an s’la dà bona. Nia duc é da mete tla medema ola, ma trueps ben. Trueps sciauda demé l scagn y fej i prosc,  stimé y auzé su la man can che al vegn comané. Les lites é chilò per podei baraté fora les lesures dla politica y al stà ai litadours, sce ai se informeia assé per tó les dezijions aldò. Dessegur, trueps é contenc con la situaziun da encuei y perchel ne adòrei nia na mudazion, ma al fossa cotant de cosses che podessa jì miec, cis per i ladins. Te Consei Provinzial vuelel ester raprejentanc ladins dal cuer ladin, a chi che la situazion politica – culturala – soziala de nostes valedes ti stà a cuer. Medret nia lité raprejentanc che secodesc i autri y trascura i problems de sia jent o i tol a la lesiera, chel fossa daldut falé. I adoron raprejentanc che se damana na dreta autonomia ence per i ladins y che ne se acontenteia mai con avanc o con les monedures di soni/patac di autri.

Al me plej(0)Al ne me plej nia(0)

8 iadesc liet

Ortiede inant tres